اگر قصد سفر به ارمنستان را دارید خرید یک یادگاری کوچک از صنایع دستی و محصولات ملی ارمنستان میتواند در آینده یادآور خاطرات زیبای شما به این کشور در قفقاز جنوبی باشد. حال که از منطقه قفقاز نام بردیم خوب است بدانید که …
قفقاز ناحیهای در آسیا و اروپا میان دریای خزر و دریای سیاه است، علت انتخاب این نام برای این ناحیه وجود رشته کوههای قفقاز در این ناحیه است.
قفقاز خود نیز به دو قسمت قفقاز شمالی و جنوبی تقسیم میشود. قفقاز جنوبی کشورهای گرجستان، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و قسمتهایی از شمال غربی ایران را نیز شامل میشود.
در این راهنمای خرید سوغاتی از ارمنستان فهرستی از بهترین سوغات ارمنستان که شامل صنایع دستی و بهترینهایی است که میتوانید از ایروان تهیه کنید را نوشتهایم. در انتهای این مطلب نیز فهرستی از بهترین آنلاین شاپهایی که میتوانید از آنها سوغاتی خریداری کنید را لیست کردهایم هر چند که در مطلبی تحت عنوان بهترین مراکز خرید ایروان به صورت مبسوطتر به معرفی آنها پرداختهایم.
تنوع محصولات و صنایع دستی ارمنستان به قدری است که وقتی به بازارچههای سنتی ایروان میرسید، درصورتی که قصد خرید هم نداشته باشید برای خرید بسیار ترغیب خواهید شد؛ پس چه بهتر که از قبل از خرید اندک اطلاعاتی در مورد محصولات ملی ارمنستان به دست آورید.
سوغاتیهای صنایع دستی
از بهترین سوغات ارمنستان میتوان از سرامیکهای دستساز گرفته تا محصولات ارگانیک مراقبت از پوست با گیاهان ارمنی، شکلاتهای خوشطعم تا منسوجات و عتیقهجات را نام برد که میراثی باورنکردنی از صنایع دستی و سنتهای غذایی این کشور را به نمایش میگذارد.
1
عروسکهای دست ساز با لباسهای سنتی ارمنی
2
هر چیزی با نقوش انار یا کوه آرارات
کوه آرارات به نوعی نماد کشور ارمنستان است. جالب است بدانید در کتاب پیدایش، از دامنههای کوه آرارات به عنوان محل لنگر انداختن کشتی نوح یاد شده است.
3
سرپوش زنان ارمنی
از دیگر سوغاتی بسیار زیبای ارمنستان میتوان به سرپوشهایی اشاره کرد که زنان ارمنی بر روی سر خود میگذاشتند. اساس استفاده از این سرپوشها به این گونه بود که زنان ارمنی گیسوان خود را از فرق وسط باز میکردند و دو قسمت را میبافتند و سپس سر خود را با دستمال میپوشاندند. در کتاب زندگی قدیم ارمنیان در جلفای نو، نوشتۀ کشیش بغوس پطروسیان، دربارۀ پوشش سر زنان در جلفا چنین آمده است:
«برای خانمها در جلفا کلاه خاصی وجود نداشت زیرا آنها سر خود را با شش نوع پوشش در اندازه و انواع مختلف میبستند. اولین سرپوش گولالاچیک است و بقیه به ترتیب پشُرتیک سپس باشماخ، شوشداک، گود و در آخر، لاچیک یا لاچاک که از همه بزرگتر است به طوری که تمام قسمتهای سر را میپوشاند».
لازم به ذکر است که شهر جلفا در گذشته جزو خاک ارمنستان بوده و از زمانهای قدیم به خاطر موقعیت جغرافیایی و استراتژی اهمیت خاصی داشته است.
این شهر از لحاظ فرهنگی و از منظر تاریخچه ادیان نیز بسیار با اهمیت است بهطوریکه اصحاب الرس در زمان حضرت سلیمان به این منطقه کوچ کرده و سبب شکلگیری 12 شهر در کنار رودخانه ارس شدند که از این رو به آن خطه نام دوازده ماه اطلاق شد.
شوشداک
شوشداک به نوعی روسری هلالی شکل گفته میشود که زنان ارمنستان خطه جلفا آن را به سر میکردند. گفته شده که کارکرد اصلی این پارچه یا روسری جلوگیری از سر خوردن سایر سربندهاست، البته این فرضیه نیز مطرح است که به دلیل زیبایی آن را روی سایر روسریها سر میکردند و در نهایت سربند گولالاچیک را روی آن سرشان میکردند.
گولالاچیک
گولالاچیک روسری سه گوش کوچکی بوده که زنان ارمنی آن را زیر گلوی خود گره میزدند.
پشرتیک
اطلاعات خاصی از این سربند در دسترس نیست.
گود
گود در واقع همان پیشانی بند سکه دوزی شدهای است که زنان محلی ارمنی آن را روی پیشانی خود میبندند. این پیشانی بند یا هد بند از جنس مخمل و یا ابریشم بود که با انواع ریسههای مرواریدی و یراقهای سکهای مزین میشد بهمنظور زیبایی کمی بالاتر از پیشانی بسته میشد و دو انتهای آن در قسمت پشت گردن گره داده میشد و یا با سنجاق محکم بسته میشد.
لازم به ذکر است که به مرور زمان و با ساده تر شدن لباسها پیشانیبند تبدیل به دستمال قلمکار شد که به صورت نواری باریک به پیشانی بسته میشد.
باشماخ
باشماخ نیز از جمله روسریهای سه گوشی بود که زنان محلی ارمنی به خصوص در خطه جلفا از آن استفاده میکردند بهگونهای که این پارچه سهگوش سفید رنگ را که جنسی از ململ داشت بعد از ازدواج به نشانه داشتن همسر سر میکردند.
این نوع خاص از روسری که از جمله بهترین سوغات ارمنستان به شمار میرود بهگونهای سر میشود (دور تا دور سر بسته میشود) که چانه و حتی گاهی اوقات دهان بهطور کامل پوشانده میشود.
باشماخ زیرِ نوعِ دیگری از سربند یا روسری به نام لاچاک در پشت گردن با سنجاق محکم میشد. جالب است بدانید زنان ارمنی این پارچه را به عنوان نوعی پوشیه استفاده میکردند و دائما آن را روی صورت خود نگاه میداشتند و تنها هنگام غذا خوردن آن را از روی صورت خود کنار میزدند.
لاچیک یا لاچاک
لاچیک یا لاچاک نیز از جمله بهترین سوغات ارمنستان به شمار میرود که در گذشتههای نهچندان دور مورد استفاده همگانی زنان ارمنی قرار داشت و امروزه کمتر استفاده میشود. لاچیک نیز نوعی روسری سه گوش از جنس ابریشم و قرمز رنگ بود. تفاوت آن با سایر روسریهایی که در این مطلب به بررسی آنها پرداختیم این است که این روسری قوارهای بزرگ داشته و دنبالههای آن از جلو به پشت سر رفته و بهصورت ضربدری در پشت سر محکم میشد.
بعدها، پارچههای ابریشمی و قرمزرنگ که برای دوخت این لاچیک مورد استفاده قرار میگرفتند جای خود را به پارچههایی سوزن دوزی شده با رنگ زمینهای روشن دادند. با این اوصاف جای تعجب نیست که به مرور زمان از جلوه و زیبایی روسریهای لاچیک کاسته شد تا جایی که در برخی عکسها لاچیکهایی کاملاً سفید بر سر زنان میبینیم.
چارچاب
اگر کمی در مورد ریشه و حروف استفاده شده در کلمات کنجکاو باشید به راحتی متوجه خواهید شد که چارچاب و چادر از یک ریشه و داری حروف مشترک هستند. در واقع چارچاب در اصطلاح محلی مردم ارمنستان به معنی چادر است. از اوایل قرن سیزدهم قمری، یعنی در دوران حکومت قاجاریه زنان ارمنی شروع به استفاده از چادر کردند.
چارچاب از نظر ظاهری شبیه چادر زنان قاجاری بود یعنی دو بخش داشت، بخشی مانند چارقد و بخشی دامن مانند، به این صورت که در قسمت کمر با بندی به پشت کمر محکم میشد. زنان جوان از چارچابهای سفید رنگ و زنان مسن از چارچابهای مشکی با حاشیه صورتی روشن استفاده میکردند. مشخصه این چارچابها مزین شدن آنها به گلدوزی و حاشیهدوزی بوده است.
4
فرش
از جمله مواردی که باعث نامآشنا بودن فرش ارمنی و تمایز آن از سایر فرشهای شناخته شده در سراسر جهان شده است نحوه گرهکاری و همچنین نقش و نگار و طرح آنهاست. جالب است بدانید فرشهای ارمنی همانند فرشهایی که در گرجستان بافته میشود بیشتر منقش به طرحهایی از حیوانات و تصاویری از انسانها هستند که از همین رو میتوانیم فرشهای ارمنی را در زمره بهترین سوغات ارمنستان به شمار آوریم.
ارامنه از قدیمالایام به قالی بافی اشتغال داشتهاند بهطوریکه بانوان ارمنی بعد از فراغت از کار منزل و رسیدگی به فرزندان در اوقات پایانی روز شروع به بافتن فرش میکردند و بدین ترتیب در تامین هزینههای زندگی کمکحال همسران خود بودهاند.
5
محصولات سرامیکی
صنعت سرامیک و ساخت مصنوعات (ظروف و وسایل دکوری) سرامیکی از جمله صنایع ممتاز و از بهترین سوغات ارمنستان محسوب میشوند. این محصولات سرامیکی از خاک رس قرمز ساخته شده، سپس با لعاب پوشانده میشوند و سپس با طرح و نقشهای زیبا سنتی تزئین میشوند. علیرغم این واقعیت که اقلام سرامیکی کاملاً شکننده هستند، با اینحال بسیار مورد توجه گردشگران بوده و به عنوان سوغاتی یا یادگاری خریداری میشوند.
بشقابهای سرامیکی، ظروف، قوری، کوزه، فنجان، ستهای چای، کاسههای پذیرایی کیک و ستهای ادویه، قابها و جعبههای مختلف و … از این دسته هستند. صنایع سرامیک تنها مختص به بانوان و دکور منزل نیستند، بسیاری از مصنوعات سرامیکی نظیر زیرسیگاری یا مجسمههای سرامیکی از اساطیر ارمنی هدیهای جالب توجه برای آقایان خواهند بود.
6
ساز و ادوات موسیقی
اگر به ساز و موسیقی علاقهمند هستید یا اگر در پی خرید سوغاتی برای عزیزان موسیقیدان خود هستید ساز ملی – بادی دودوک (نوعی فلوت) از بهترین سوغات ارمنستان است که به شما پیشنهاد میکنیم.
صداهای غنایی دودوک را نمیتوان با هیچ صدایی که توسط سازهای بادی دیگر تولید میشود اشتباه گرفت. آنها همه درد و اندوه مردم ارمنی را که توسط ترکها نابود شدهاند بازتولید میکنند. قدمت دودوک بیش از هزار سال است، بنابراین صنعتگران با آزمایش چندین نوع چوب، تجربه چندین قرن متمادی را در ساخت آن گنجاندهاند.
دودوکهای ارمنی و خوش صدا از چوب زردآلو ساخته میشوند. دودوک شبیه لولههای کندهکاری شده با 9 منفذ هوا و یک نی دوتایی است. وقتی جریان هوا از داخل آن به ارتعاش در میآیند صوت آن شنیده میشود. طراحی بیرونی دودوک میتواند سنتی یا با تزئینات خاص باشد. جالب است بدانید در هر مغازه عرضه کننده سوغاتی میتوانید این محصول را بیابید.
7
جذوه
جذوههای سنتی ساخت ارمنستان به راحتی در تمامی کافهها و قهوهخانهها وجود دارند. حتما میدانید که جذوههای ساخت ترکیه و حتی هند هم بسیار مشهور هستند.
جذوههای ساخت ارمنستان نیز همانند برخی جذوههای ترکی و هندی از مس با روکشی از قلع ساخته شده و به جهت دارا بودن این عناصر معدنی مورد نیاز بدن، از نظر سلامت جسمانی بسیار محبوب هستند، بهطوری که با هر بار دم کردن قهوه داخل آن، بخشی از عناصر معدنی مس و قلع جذب قهوه شده و سلامت بدن شما را در این زمینه تضمین خواهد کرد.
همچنین هنرمندان شاغل در این حوزه بر روی جذوهها نقوش برجسته و حکاکیهای زیبایی ایجاد کردهاند. در این میان جذوههایی که روایتی از افسانههای محلی و یا نقوش طرح گل را به تصویر میکشند بسیار محبوبترند. همین ویژگیها باعث شد که این محصول را در شمار بهترین سوغات ارمنستان لیست کنیم.
علاوه بر جذوههای مسی انواع جذوههای ساخته شده از برنج که در واقع آلیاژی از مس و روی است را در بیشتر مغازههای صنایع دستی ارمنستان پیدا خواهید کرد.
از سایر ویژگیهای ممتاز جذوههای ارمنی میتوان به عدم اکسید شدن یا قر شدن ورقههای مس داخل آن اشاره کرد.
8
گیاهان خشک شده و محصولات وگان
طبیعت ارمنستان سرشار از گیاهان متنوع بوده و به همین دلیل صنعت تولید محصولات وگان و ارگانیک در این کشور بسیار محبوب است.
برای تهیه یکی از بهترین سوغات ارمنستان میتوانید گیاهان ارمنی را به صورت خشک شده برای مصارف متعدد و یا محصولات وگان و گیاهی را در حوزه لوازم آرایشی بهداشتی و … تهیه کرده و به عنوان سوغاتی و تحفه بعد از بازگشت از سفر به عزیزان خود پیشکش کنید.
9
زیور آلات
در ساخت زیورآلات ارمنستان ترکیبی از مدرنیته و استفاده از طراحیهای کلاسیک را میبینید. زیورآلات در ارمنستان از دسته گروه موسوم به فلزات نجیب که در برابر خوردگی و اکسیداسیون مقاوم هستند ساخته میشوند.
زیورآلات ارمنی گاها با سنگهای قیمتی نظیر زمرد، فیروزه، مروارید و انار تزئین میشود که در ساخت زیورآلات مدرنتر نیز مورد استفاده قرار میگیرند.
زیورآلات ارمنی گاها با سنگهای قیمتی نظیر زمرد، فیروزه، مروارید و انار تزئین میشود که در ساخت زیورآلات مدرنتر نیز مورد استفاده قرار میگیرند.
10
خاچکار
خاچکارها صنایع دستی سنگی هستند که توسط صنعتگران ارمنی از سنگهای آتشفشانی آذرینِ بیرونی تراشیده شدهاند. این محصولات که از بهترین سوغات ارمنستان به شمار میروند بهعنوان نمادی در عبادت و برپایی آیینهای عبادی خاص و همچنین به عنوان یادگار در میان مردم ارمنستان بسیار محبوب بوده و جایگاه خاصی دارند.
ارتفاع خاچکارها گاها به 1.5 متر میرسد و در وسط آن یک صلیب حکاکی شده که حالتی زینتی داشته و در واقع نمادی از خورشید یا چرخ ابدیت است که با نقوش گیاهی – هندسی و همچنین نقوشی از قدیسان و حیوانات کندهکاری شده است.
خاچکارها معمولاً با استفاده از سنگهای طبیعی در جای جای ارمنستان ساخته میشوند و با استفاده از اسکنه، قالب، قلم تیز و چکش تراشیده میشوند. شکستگیهای کوچک و سطوح ناهموار با گچ خاک رس یا آهک ترمیم شده و سپس رنگ میشوند. پس از اتمام، خاچکار در یک مراسم مذهبی کوچک مورد استفاده قرار میگیرد. یعنی به عبارتی مسح و برکت داده میشود.
ارمنیها بر این باورند که بعد از این آیین عبادی خاچکار دارای نیروهای مقدس شده و میتواند باعث کمک، محافظت، پیروزی، عمر طولانی و واسطه برای نجات روح باشد.
سوغاتیهای خوراکی
12
آریشتا
آریشتا یک رشته فرنگی خانگی و سنتی ارمنی است که به شکل نوارهای بلند یا نخهای گاها ضخیم تهیه میشود. این گونه رشتهها در ترکیه و آذربایجان به ترتیب با نامهای (کزمه) و (اریشته) تهیه میشود. جالب است بدانید ریشه تاریخی این محصول به کشورمان ایران بازمیگردد. بر خلاف رشته فرنگی ترکی و آذربایجانی، ارمنیها به اریشتا شیر اضافه نمیکنند. در واقع ماده اصلی تشکیل دهندهی آریشتا آرد، نمک و آب است. همچنین برای تهیه آریشتای شیرین به جای نمک شکر اضافه میشود.
جالب است بدانید که آریشتا از جمله غذاهایی است که سرو آن در مراسم عروسی بسیار متداول بوده که گاه همراه با آن آش ملی ارمنیها به نام هرماشی و قارچ و عدس و حتی پلو طبخ میشود.
در ارمنستان حلوا نیز از آریشتای شیرین تهیه میشود. در فروشگاهها، میتوانید دو نوع آریشتا را ببینید:
- آریشتایی برای وعدههای اصلی
- آریشتا برای تهیه دسر
که معمولا در بستهبندیهای نیم تا یک کیلویی در سوپرمارکت و هایپرمارکتهای ارمنستان به فروش میرسد و شما از این بابت برای تهیه این محصول که از بهترین سوغات ارمنستان به شمار میرود مشکلی نخواهید داشت.
13
لواشک
هر چند که لواشک نامی آشنا در میان ایرانیان است با اینحال این خوراکی منحصر به ایران نبوده و علاوه بر کشورمان در کشورهای همسایه ایران نظیر ارمنستان و سایر کشورهای ناحیه قفقاز نظیر آذربایجان و گرجستان نیز بسیار محبوب بوده و از بهترین سوغات ارمنستان به شمار میرود. در مورد این خوراکی با توجه به آشنایی هموطنانمان با آن، توضیح بیشتری ارائه نمیدهیم.
خرید آنلاین سوغاتی در ارمنستان
اگر خرید حضوری برای شما چالش برانگیز و سخت است میتوانید بهترین سوغات ارمنستان را به صورت آنلاین و از فروشگاههای زیر تهیه کنید.
- araratbox.com از این فروشگاه میتوانید جعبههای پر از سوغاتی را خریداری کنید.
- tumostudios.com پوشاک، سرامیک، جواهرات و سایر محصولات
- hdif.org صنایع دستی
- dalan.am محصولات دکوری
- zangak.am– خرید کتاب
- nairian.com لوازم آرایشی طبیعی و وگان
- ZGEST لباس
- ardean.am لوازم و آثار هنری
- onearmenia.org کفش کتانی ملی ارمنستان
نکاتی برای خرید سوغاتی از ارمنستان
- هنگام خرید همیشه چانه بزنید، در واقع چانه زدن از جمله فرهنگهای خرید کردن میان مردم ارمنستان است؛ پس از این حربه برای کمتر شدن قیمت محصول استفاده کنید.
- در بازارهای ارمنستان مانند بازار ونیساج علاوه بر پول ارمنستان که درام است، میتوانید خریدهای خود را به یورو انجام دهید.
- اگر قصد خرید سوغاتیهای خوردنی مانند آجیل، قیسی، لواشک و … دارید در نظر داشته باشید که عموما این محصولات به صورت کیلویی فروخته میشوند، البته میتوانید زیر یک کیلو نیز خرید داشته باشید اما این امکان وجود دارد که زیر 100 گرم به شما چیزی فروخته نشود.
- همیشه پول نقد همراه داشته باشید اما توجه داشته باشید که بیشتر مغازهها یعنی تا 90 درصد آنها پرداخت هزینه با کارتهای اعتباری را میپذیرند.
- اگر قصد خرید اقلام شکستنی دارید از نظر حمل و نقل و یا آسیب به آن نگرانی نداشته باشید چرا که فروشندگان میتوانند محصولات شکستنی را به گونهای کاملا ایمن بستهبندی کنند.
- برخلاف کشورهای همسایه، هیچ قانونی در مورد حمل و نقل فرشهای عتیقه به خارج از ارمنستان وجود ندارد. این بدان معناست که گردشگران بینالمللی میتوانند فرشهای عتیقه را بدون گواهی خریداری کرده و به خانه ببرند.
منبع:
بدون دیدگاه