میدان دل پوپولو رم

میدان دل پوپولو رم (Piazza del Popolo) یکی از شناخته‌شده‌ترین میدان‌های تاریخی شهر رم است. نام این میدان در زبان ایتالیایی به‌معنای “میدان مردم” است، هرچند برخی منابع آن را برگرفته از نام کلیسای سانتا ماریا دل پوپولو در ضلع شمال‌شرقی میدان می‌دانند. این کلیسا که قدمت آن به قرن پانزدهم بازمی‌گردد، از جمله بناهایی‌ست که هویت فرهنگی و مذهبی میدان را شکل داده است.

میدان دل پوپولو رم در قرون گذشته نه‌تنها مکانی برای گردهمایی‌های عمومی و جشن‌ها بود، بلکه گاه برای اجرای مجازات‌هایی مانند اعدام نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت. آخرین اعدام ثبت‌شده در این میدان به سال ۱۸۲۶ بازمی‌گردد. از منظر شهری، این میدان نقش مهمی در اتصال سه خیابان اصلی رم باستان دارد؛ خیابان‌هایی که مانند یک سه‌شاخه از جنوب میدان منشعب می‌شوند.

در مرکز میدان، آبلیسکی با ارتفاع ۳۶ متر قرار دارد که یکی از نمادهای برجسته آن است. این آبلیسک در اصل در زمان فرمانروایی فرعون ستی اول در مصر باستان ساخته شد و بعدها در دوره امپراتور آگوستوس، پس از فتح مصر به رم منتقل گردید. در سال ۱۵۸۹، در زمان پاپ سیکستوس پنجم، آبلیسک بازسازی و به میدان دل پوپولو منتقل شد تا در مرکز میدان نصب شود.

معماری میدان دل پوپولو رم ترکیبی از سبک‌های مختلف هنری در طی قرون گوناگون است. نخستین تغییرات ساختاری عمده در میدان به سفارش پاپ پیوس چهارم در قرن شانزدهم آغاز شد. طراحی ورودی اصلی میدان – دروازه فلامینیا – به دست میکل‌آنژ سپرده شد، اما اجرای آن را معمار نانی دی باچو در سال‌های ۱۵۶۲ تا ۱۵۶۵ به انجام رساند.

در قرن هفدهم، ساخت دو کلیسای متقارن در ضلع جنوبی میدان، جلوه‌ای خاص به آن بخشید. این دو کلیسا به نام‌های سانتا ماریا دی میراکولی و سانتا ماریا مونته سانتو شناخته می‌شوند. طراحی اولیه این دو بنا توسط کارلو راینالدی صورت گرفت و سپس با نظارت جان لورنزو برنینی و همکاری کارلو فونتانا تکمیل شد. گنبد کلیسای میراکولی به شکل هشت‌ضلعی و گنبد کلیسای مونته سانتو دوازده‌ضلعی است که تفاوتی چشم‌نواز در نمای میدان ایجاد کرده‌اند.

در اطراف میدان، فواره‌ها و مجسمه‌هایی قرار دارند که همگی در قرن نوزدهم به میدان اضافه شده‌اند. از جمله آن‌ها، فواره مرکزی به نام فونتانا دی لئونی یا چشمه شیرها است که متشکل از حوضچه‌هایی با چهار شیر مرمری سفید به سبک مصری‌ست؛ آبی که از دهان شیرها جاری می‌شود، به شکل متقارن در حوضچه‌ها پخش می‌شود و مرکز میدان را تزئین می‌کند.

در ضلع شرقی میدان، فونتانا دلا روما یا چشمه الهه روم قرار دارد که در سال ۱۸۲۳ ساخته شده و با مجسمه‌هایی با مضمون اسطوره‌ای تزئین شده است. در پشت این فواره، راه‌پله‌ای وجود دارد که به تراس پینچو منتهی می‌شود و نمایی خیره‌کننده از میدان را به نمایش می‌گذارد.

در مقابل آن، در ضلع غربی میدان، چشمه نپتون (Fontana del Nettuno) دیده می‌شود. این فواره با مجسمه‌ای از نپتون، خدای دریا در اساطیر روم، تزئین شده و مانند فواره شرقی، از سنگ تراورتن ساخته شده است.

میدان دل پوپولو رم در طول تاریخ خود همواره نقش مهمی در زندگی اجتماعی و فرهنگی شهر داشته است. از نمایشگاه‌ها و کارناوال‌ها گرفته تا مسابقات شهری، این میدان همواره محلی برای رویدادهای عمومی و تجمع مردم بوده است.
در اطراف میدان دل پوپولو رم، کافه‌ها، رستوران‌ها و مغازه‌هایی وجود دارند که فضایی زنده و پرتحرک به میدان می‌بخشند. به‌ویژه هنگام غروب، نورپردازی فواره‌ها و انعکاس آن‌ها بر سنگفرش میدان، محیطی دلپذیر برای گردشگران و ساکنان شهر فراهم می‌آورد.