سی و سه پل اصفهان یا پل الله وردی خان
اصفهان، نصف جهان را قطعا باید یکی از تاریخی‌ترین و جذابترین شهرهای ایران بدانیم چرا که از گذشته تا حال مقصد بسیاری از سیاحان و گردشگران بوده که سخن‌های زیبایی درباره نصف جهان گفته‌اند. به عنوان مثال ابودلف عرب یکی از سیاحان قدیم درباره اصفهان چنین نقل میکند:
اصفهان دارای هوای صاف و سالم و خالی از هر گونه حشرات است. و بدن مردگان در خاک آنجا نمیپوسد و بوی گوشت در آن شهر تغییر نمیکند. خاک اصفهان بهترین خاک روی زمین است و دراین شهر سیب به مدت 7 سال تر و تازه می‌ماند.
از این دست سخنان درباره شگفتی‌های اصفهان بسیار است، اما ما در این مطلب قصد داریم شما را با یکی از جالب‌ترین جاذبه‌های اصفهان یعنی سی و سه پل اصفهان آشنا کنیم. پلی که قدمت آن را تقریبا 400 سال تخمین زده‌اند.
بانی ساخت این پل شخصی بوده به نام الله وردی خان که …
اگر دلتان میخواهد که بیشتر درباره سی و سه پل اصفهان بدانید با یگانه گشت و ادامه این مطلب همراه ما باشید.
نمایی از سی و سه پل اصفهان
تاریخچه ای مختصر از سی و سه پل اصفهان
درباره تاریخچه این پل سخنان بسیاری بیان شده که در این مطلب شما را با آنها آشنا میکنیم:
قدمت این پل را حدود 400 سال میدانند و سازنده بنا را الله وردی خان گرجی که از تبار مردم گرجستان و گرجی تبار بوده میدانند البته دستور ساخت این پل را شاه عباس صفوی، کسی که به معماری این مرز و بوم بسیار کمک کرده، داده است.
در کتب تاریخی این طور نوشته‌اند که پس از اینکه شاه عباس تصمیم گرفت که اصفهان را پایتخت خود کند بنابراین باید به آبادانی شهر نیز میپرداخت سپس افرادی را مسئول ساخت و ساز در این شهر تاریخی کرد که الله وردی خان یکی از آنها و از قابل اعتمادترین افراد شاه عباس بود.
تعداد دهانه های سی و سه پل اصفهان
برخی بر این باورند که الله وردی خان گرجی بوده و زبان گرجی نیز 33 حرف دارد، بنابراین 33 دهانه برای سی و سه پل اصفهان در نظر گرفته شده اما این نظریه اشتباه است چرا که در بسیاری از کتب تاریخی، تهداد دهانه‌های پل الله وردی خان 40 عدد نقل شده.
اما برخی دیگر نیز اعتقاد دیگری دارند و آن این است که عدد 133 اشاره به الهه آب یا همان آناهیتا میکند و میگویند چون روی آب زده شده و مستقیما به آب اشاره میکند بنابراین 33 دهانه برای آن ساخته شده است.
اما این مطلب نیز درست نیست و همانطوری که در بالا اشاره کردیم تعداد دهانه‌های سی و سه پل اصفهان در ابتدا 40 عدد بوده و به مرور زمان و به دلیل کاشت درختان و تغییر مسیر زاینده رود 7 دهانه از آن بسته شده و به 33 تبدیل شده.
سی و سه پل اصفهان در دی ماه 1310 با شماره 110 در لیست آثار ملی قرار گرفت.
سخنان یکی از سیاحان و جهانگردان خارجی یعنی مادام دیو لا فوا درباره اصفهان خواندنی است:
… اکنون به شهر با صفای اصفهان نزدیک شدیم، یعنی همان اصفهانی که نصف جهان و زیباترین زیبائیهای روی زمین است و در دنیا به درخت پر گل بهشتی معروف و ممدوح شعرای ایران است که همه آنرا مانند صنمی میپرستند…
تاریخ اصلی بنای سی و سه پل اصفهان
در این مورد نیز اعدادی بیان شده اعم از 1004، 1005، 1008، 1011 و 1012 که به نظر درست‌ترین آنها 1005 و 1011 می‌باشد اما چطور؟
در کتب تاریخی اینطور بیان شده که در ابتدا سی و سه پل اصفهان یک طبقه بوده و الله وردی خان این پل را یک طبقه بنا کرده و آن هم در سال 1005 اما بعد از چندین سال که زاینده‌رود طغیان کرد و راه را بر عابرین بست به این فکر افتادند که طبقه‌ی دیگری نیز به پل اضافه کنند.
بنابراین سال 1011 بود که الله وردی خان گرجی طبقه دوم را نیز بنا کرد که عابرین و درشکه‌ها به سهولت از روی زاینده‌رود گذر کنند و حتی اگر سیلی هم بیاید موجبات بستن راه را فراهم نکند.
نام های دیگر سی و سه پل اصفهان
برای سی و سه پل اصفهان نام‌های متعددی در کتب تاریخی آمده که هر کدام از آنها زمانی مورد استفاده بوده که مهمترین آنها به شرح زیر می‌باشند:
پل الله وردی خان: دلیل نامگذاری پل به این نام، از این سبب بوده که خود الله وردی خان سازنده اصلی این پل بوده با اینکه معمار آن نیست اما کسی بوده که بر ساخت پل نظارت داشته.
پل جلفا: این نام را به این دلیل روی پل گذاشته‌اند چرا که در محله جلفای اصفهان ساخته شده بود.
پل شاه عباسی: به دلیل اینکه شاه عباس دستور ساخت این پل را داده بود.
پل چهل چشمه: یکی دیگر از نام‌هایی که روی سی و سه پل اصفهان گذاشته بودند، چهل چشمه بود چرا که آب از 40 دهانه رد می‌شد.
و
پل زاینده رود: به دلیل اینکه طولانی‌ترین پلی است که روی زاینده رود قرار گرفته.
مراسم برگزار شده در کنار سی و سه پل اصفهان
در مورد مراسم برگزار شده روی سی و سه پل و در کنار آن سه مورد ذکر شده که به آنها در زیر اشاراتی کرده‌ایم.
مراسم آبریزان و یا آب‌پاشان:
یکی از مفرح‌ترین و شادترین مراسمی بوده که روی پل و در کنار آن صورت میگرفته. این مراسم هر ساله در تاریخ 13 تیر ماه برگزار می‌شده و در آن مردم به روی هم آب و گلاب می‌پاشیدند. در این مراسم پادشاه و بزرگان دربار نیز حضور داشتند.
مراسم خاج شویان:
ارامنه محله جلفا (که در مطلبی جداگانه به آنها و جاذبه اصلی آنها یعنی کلیسای وانک اشاره خواهیم کرد) روز غسل تعمید مسیح را هر ساله جشن میگرفتند. آنها اعتقاد دارند که آب در این روز مقدس میشود. در گذشته ارامنه اجازه عبور از پل را نداشتند و فقط در میدان ابتدای پل به داد و ستد می‌پرداختند.
مراسم عید نوروز:
در دوراه شاه عباس صفوی، مردم 3 تا 7 نوروز را جشن میگرفتند، پل را تزئین و چراغانی کرده و گلریزان انجام میدادند و مراسم شادی و تفریح را فراهم میکردند. البته یک سال نیز ایام محرم با ایام نوروز یکی شد اما این 4 روز جشن برگزار شد.
معماری سی و سه پل اصفهان
سی و سه پل اصفهان یکی از شاهکارهای معماری جهان به شمار می‌رود چرا که یکی از بزرگان معماری اصفهان به نام استاد حسین بنا وظیفه ساخت این پل را به عهده داشته. استاد حسین بنا فرزند خلفی هم داشته که معمار مسجد شیخ فضل الله اصفهان بوده است.
مصالح به کار رفته در این پل را میتوان آجر، گچ و ساروج بدانیم.
ساروج: نوعی ملات ایرانی است که شامل خاک رس، آهک، خاکستر و الیاف لوئی است.
استاد حسین بنا در قسمت زیرین پل از آجر و قسمت فوقانی را با گچ و ساروج ساخت. حسین خان بنا این منطقه از زاینده رود را مناسب‌ترین محل برای ساخت این پل عظیم دانست و زمانی که از او دلیلش را پرسیدند، اینطور جواب داد:
برای ساخت چنین پل بزرگی باید آرامترین و کم‌عمق‌ترین قسمت رودخانه را انتخاب کنیم، با اینکه مصالح بیشتری به کار برده خواهد شد اما هم از استحکام بیشتری برخوردار خواهد بود و هم ماندگاری طولانی‌تری خواهد داشت.
و این محل برای ساخت سی و سه پل اصفهان انتخاب شد…
این پل در ابتدا که دارای 40 دهانه بوده حدود 360 متر طول داشته و 14 متر عرض ، اما امروزه با داشتن 33 دهانه طول آن به 295 متر کاهش پیدا کرده .
بخش های اصلی سی و سه پل اصفهان
سی و سه پل دارای دو ردیف طاق نمای سرپوشیده در دو طرف خود است که یک طرف آن رو به رودخانه است و طرف دیگر آن مشرف به راهرو اصلی پل. این طاق نما‌ها باعث شده که پیاده‌رویی در پشت راهرو اصلی ساخته شود.
این پیاده رو شامل 99 طاقچه است که بالای هر کدام از آنها نقاشی‌های زیبایی ثبت شده بود اما متاسفانه دیگر اثری از آنها نیست. یک المان دیگری نیز در ابتدای پل قرار داشت که مجسمه‌ای از رضا شاه بود و بعد از انقلاب اسلامی این مجسمه نیز برداشته شد.
سی و سه پل اصفهان دارای معابری نیز بود که به شرح زیر است:
- یک معبر در وسط پل قرار داشت که مخصوص سواره‌ها بود.
- دو طرف پل نیز دو معبر وجود داشته که مخصوص عابرین پیاده بوده.
- معبر دیگر نیز قسمت پله‌هایی بوده که به زیر پل می‌رسیدند.
سی و سه پل اصفهان زمانی مقصد عکاسان ایران و دنیا بود تا بیایند و از این جاذبه تاریخی عکسهای بینظیری خلق کنند، زمانی که زاینده رود زنده بود، زمانی که صدای جریان آب از زیر دهانه‌های پل گوش را نوازش میداد.
اما امروزه متاسفانه با خشک شده زاینده‌رود و تبدیل آن به مرده رود با اینکه پل هنوز سرزنده و سرحال است اما دیگر آبی در آن جریان ندارد و از زیبایی‌های آن کاسته شده.
آرزو داریم که هر چه زودتر زیبایی و صفا به زاینده‌رود برگردد و مردم برای رفتن به اصفهان و قدم زدن روی یکی از تاریخی‌ترین پل‌های جهان اشتیاق داشته باشند.
وندالیسم
یکی از مواردی که حتما لازم دانستیم تا با شما در میان بگذاریم، از بین بردن وندالیسم در آثار تاریخی است.
اگر با این واژه آشنایی ندارید بیایید تا کمی برایتان توضیح دهیم.
وندالیسم در لغت به معنای تخریب گرایی و یا خرابکاری است و در گردشگری به آن موضوع اشاره میکند که برخی افراد موجبات خرابی آثار تاریخی را فراهم میکنند.
متاسفانه در ایران و در اکثر جاذبه های تاریخی میتوانید با این موضوع مواجه شوید، یعنی افرادی خواسته یا ناخواسته موجب خرابی بخشی از جاذبه های تاریخی می شوند.
حالا یا با نقاشی کشیدن یا ثبت تاریخ تولد، یا با روشن کردن ذغال و .. بسیاری دیگر از مورادی که آسیب به جاذبه میزند.
پس بیایید از این به بعد کمی برای خود و تاریخ کشورمان ارزش قائل بوده و اگر کسی را مشاهده میکنیم که باعث ایجاد خرابی هایی در آثار تاریخی میشود، تذکر داده و جلوی او را بگیریم.
این جاذبه های تاریخی، از اهمیت بالایی برخوردار هستند پس باید در حفظ آنها کوشا باشیم.
بهترین زمان بازدید از سی و سه پل اصفهان
یکی از اصلی ترین سوالاتی که برای سفر به هر مقصدی وجود دارد، بهترین زمان سفر به آن مقصد است، حالا بیایید تا به شما بگوئیم که بهترین زمان سفر به اصفهان چه موقع است.
اصولا در ابتدای سال و ایام عید را بهترین زمان سفر به اصفهان میدانند اما اگر میخواهید به دور از شلوغی و تراکم جمعیت از این شهر با صفا و تاریخی بازدید داشته باشید و به آثار تاریخی‌اش از جمله سی و سه پل اصفهان سری بزنید پیشنهاد یگانه گشت اردیبهشت و خرداد است.
راستی این مطلبو نباید از دست بدی: صنایع دستی شیراز
آدرس و ساعات بازدید و قیمت ورودی سی و سه پل اصفهان
آدرس و ساعات بازدید : برای اینکه به سی و سه پل دسترسی داشته باشید از شمال باید خود را به میدان انقلاب برسانید و از جنوب به خیابان چهار باغ بالا . این پل در طول شبانه روز باز است و میتوانید هر ساعتی که خواستید از این پل بازدید داشته باشید.
هزینه ورودی : بازدید از سی و سه پل اصفهان رایگان است و نیاز به پرداخت هیچ‌گونه هزینه نیست.
مدت زمان مورد نیاز برای بازدید : برای بازدید از سی و سه پل، زمان مورد نیازی که توصیه شده است بین 1 ساعت تا 1:30 ساعت می‌باشد.
نمای زیبایی از سی و سه پل اصفهان
بدون دیدگاه