جاذبه های ابرکوه

ابرکوه یا ابرقو یکی از شهرهای قدیمی و کهن استان یزد شناخته میشه که بی‌نهایت دارای جاذبه‌های تاریخی بی‌نظیر است که نمونه‌اش را نمیتوان در سرتاسر ایران پیدا کرد، به عنوان مثال میتوان از سرو 400 ساله نام برد که نظیرش نه تنها در ایران بلکه در هیچ کجای دنیا وجود ندارد.

ابرکوه نیز مانند تمام شهرهای ایران و به فراخور زمان و جایگاهی که داشته، دارای آثار تاریخی و طبیعی و فرهنگی بسیاری است که هر کدام از آنها بازگو‌کننده داستان و روایتی خاص هستند.

حالا با یگانه گشت همراه باشید تا شما را با  جاذبه‌ های ابرکوه آشنا کنیم تا زمانی که به ابرکوه یزد سفر کردید، با برنامه‌ریزی کامل بتوانید از تمام این جاذبه‌ها دیدن کنید

سرو 4000 ساله ابرکوه نه تنها جاذبه‌ای مهم در استان یزد به شمار می‌رود بلکه در کل ایران نیز شناخته شده و حائز اهمیت می‌باشد چرا که فقط یک نمونه از این نوع سرو در سرتاسر ایران یافت می‌شود.

از تاریخچه این درخت کهنسال روایات متعددی وجود دارد که ممکن است برخی از آنها زایده ذهن خلاق مردم گذشته بوده و سندی دال بر درستی آنها وجود ندارد مثل این روایت که میگویند این درخت به دست زرتشت نبی کاشته شده است.

افراد مختلفی در مورد این سرو و تاریخچه آن سخن‌ها گفته‌اند ، نمونه‌اش را میتوان در سخنان الکساندروف فیلسوف روسی پیدا کرد که قدمت سرو ابرکوه را به 6000 سال گذشته نسبت میدهد. البته ژاپنی‌ها نیز در کاوشی که روی این درخت داشتند قدمت آن را 8000 سال تخمین زده اند.

البته در روایت دیگری این درخت را به نوح پیامبر نسبت میدهند، میگویند به شکرانه نجات نوح و کشتی‌اش و مسافران و حیوانات کشتی، این سرو را کاشته‌اند.

سرو ابرکوه از گونه سرو شیرازی و سرو مدیترانه‌ای است و به عنوان پیرترین موجود زنده در کشور ایران شناخته می‌شود که هنوز هم پابرجا و استوار است. سرو ابرکوه دارای ارتفاع 25 متری و قطر تنه ای 4.5 متری می‌باشد.

سرو 4000 ساله ابرکوه یکی از جاذبه های ابرکوه می‌باشد که در 16 تیرماه 1387 و به شماره 3 به عنوان سومین اثر طبیعی ایران به ثبت رسید.

یکی دیگر از جاذبه های ابرکوه که آوازه‌ای بلند دارد و از ایرانی و خارجی آن را میشناسند، گنبد عالی ابرکوه است که قدمتش به حدود 1000 سال پیش میرسد و هنوز محکم و استوار در جای خود ایستاده و قدرت نمایی میکند.

این سازه را که با سنگ و ساروج ساخته شده به دوران سلجوقیان نسبت می‌دهند. گنبد عالی ساختمانی 8 گوش دارد که اندازه اضلاع آن با هم تفاوت دارد، اضلاع کوچکتر 4.5 متر و اضلاع بزرگتر 6.5 متر می‌باشد. ورودی گنبد 1.20 و کرسی که سازه 8 گوش روی آن سوار شده 2 متر ارتفاع دارد.

گنبد عالی را به امیر عمیدالدین شمس الدوله دیلمی ، از خاندان دیلیمان نسبت میدهند و میگویند او و مادرش در این گنبد دفن شده‌اند، البته این گنبد به دستور فرزند عمیدالدین، فیروزان در سده 5 هجری بنا شده است.

فاصله گنبد تا ابرکوه 5 کیلومتر و تا خود یزد نیز 150 کیلومتر می‌باشد. از ویژگی‌های معماری گنبد عالی میتوان به سه ردیف مقرنس کاری‌های زیر گنبد، دو کتیبه به خط کوفی که یکی زیر سه ردیف مقرنس و دیگری بالای سردر ورودی و 8 ضلعی بودن اشاره کرد.

برای بازدید از این گنبد نیاز به پرداخت هیچ گونه هزینه ندارید و البته این نکته را هم باید بدانید که ورودی این گنبد بسته است و امکان داخل شدن به فضای آن وجود ندارد.

گنبد عالی ابرکوه در 9 مرداد 1312 و با شماره 195 به ثبت ملی رسید.

صحبت از مسجد جامع شد و باید به یکی از مهمترین جاذبه های ابرکوه و البته مهمترین مسجد جامع یزد و صد البته ایران، یعنی مسجد جامع ابرکوه اشاره کنیم.

مسجد جامع ابرکوه در مرکز شهر و در میدان اصلی قرار گرفته و دسترسی آن به مردم بسیار آسان است. ساخت این مسجد را به دوره ایلخانیان نسبت میدهند اما بازسازی آن را به دوران تیموری.

مصالح به کار رفته در این مسجد خشت خام می‌باشد و به سبک مساجد چهار ایوانی ساخته شده است. البته این مسجد را، دو قبله یا دو محراب نیز می شناسند.

نکته ای در مورد مسجد جامع ابرکوه بیان شده که سندی دال بر اثبات آن وجود نداشته و فقط به عنوان یک شایعه مردمی پراکنده شده بوده و آن این بوده که معتقد بودند محراب این مسجد به سمت بیت المقدس بنا شده است که این مطلب درستی نیست.

مسجد جامع ابرکوه در 9 مرداد 1312 و با شماره 197 به ثبت ملی رسیده است.

در گذشته همانند امروز مردم برای اینکه در گرمای طاقت فرسا بتوانند زندگی خود را راحت‌تر بگذرانند از یخچال استفاده میکردند البته نه به شکل امروزی بلکه بزرگتر و ساده‌تر. یخچال خشتی ابرکوه نیز یکی از همین یخچال‌هایی است که در گذشته از آن استفاده‌های زیادی می‌شده است.

یکی از جاذبه های ابرکوه همین یخچال خشتی می‌باشد که به یخچال آقا نیز شهرت دارد. قدمت این یخچال را به دوران قاجار نسبت میدهند. مصالح به کار رفته شده در این بنای تاریخی، سنگ و خشت خام، گل، چوب و آهک می‌باشد.

یخچال خشتی ابرکوه دارای بنایی مخروطی شکل می‌باشد که ارتفاع آن از بیرون 12 متر و از داخل و تا عمق یخچال نیز 12 متر می‌باشد. در گذشته یخچال‌ها دارای 4 بخش بودند ؛ حوض بند، مخزن یخ، گنبد بزرگ روی انبارو دیوارهای سایه انداز که یخچال خشتی ابرکوه نیز دارای این اقسام می‌باشد.

میدانید که از لحاظ علمی هوای گرم بیشتر به سمت بالا جذب می‌شود بنابراین همیشه سقف یخچال ها را بلند می‌ساختند تا گرما بیشتر از مخازن یخ دور شده و فاصله بگیرد تا از آب شدن یخ ها جلوگیری به عمل بیاورند، این یخچال نیز از این قاعده پیروی کرده است.

یخچال خشتی ابرکوه در 17 اسفند 1381 و با شماره 7752 به ثبت ملی رسیده است.

در یزد و کاشان و سایر شهر‌های ایران شما ممکن است با تعدادی زیادی از خانه‌های تاریخی مواجه شوید، مثلا در کاشان با خانه طباطبایی ها و خانه بروجردی‌ها که شاهکارهایی در معماری هستند، در یزد خانه مشیر و …، پس میتوان انتظار داشت که ابرکوه نیز دارای چنین خانه‌های باشد.

یکی از همین خانه‌های تاریخی که جزء زیباترین جاذبه های ابرکوه نیز به شمار می‌آید، خانه آقازاده ابرکوه می باشد. این خانه تاریخش برمیگردد به دوران قاجار، آن زمان بود که شخصی به نام سید حسین ابرقویی (نام قدیم ابرکوه) که بازاریان یزد بود، این خانه را در محله دروازه بنا کرد.

خانه آقازاده ابرکوه به قدری حائز اهمیت است که شمایل آن روی اسکناس 2000 تومانی طراحی و چاپ شده است، مردم هر روز آن را میبینند اما متاسفانه از عمارت روی اسکناس اطلاعی ندارند.

این خانه از سال 85 تا 95 زیر پوشش صندوق احیاء و مرمت آثار تاریخی قرار داشت. مجموعه آقا زاده شامل 5 خانه است ؛ خانه حسینی دوست، گبری، سید علی آقا،موسوی و همین خانه آقا زاده که تنها خانه آقازاده امکان بازدید برای عموم دارد.

ناگفته نماند که خانه آقازاده دارای رستوران و کافی شاپ نیز می‌باشد که بعد از بازدید از خانه میتوانید با خیال راحت در فضای خانه مقداری استراحت کرده و از امکانات این خانه بهر ببرید.

خانه آقازاده دارای یک ویژگی منحصر به فرد می‌باشد که سرآمد تمام خانه های تاریخی ایران است و آن داشتن بادگیری دو طبقه بر فراز تالار اصلی است.این بادگیر دارای ارتفاعی 18 متری، مساحتی 18 متری و 19 دریچه تنظیم هوا می باشد.