موزه کاخ توپکاپی

موزه کاخ توپکاپی، که به ترکی به آن Topkapı Sarayı Müzesi می‌گویند، محل سکونت و فرمانروایی سلاطین امپراطوری عثمانی در سالهای 1460 تا 1478 و از مشهورترین و زیباترین جاذبه‌های دیدنی استانبول است. این کاخ که توسط سلطان محمد دوم، فاتح قسطنطنیه ساخته شد در طول تاریخ طولانی خود بارها گسترش یافت و تغییر کرد.
در اوایل سال 1850 مقر حکمرانی امپراطوری عثمانی به دستور سلطان عبدالمجید تغییر کرد و کاخ دولما باغچه جایگزین آن شد. این کاخ در سال 1924 و همزمان با استقرار جمهوری ترکیه و با فرمان دولتی از جانب مصطفی کمال آتاتورک به موزه تغییر کاربری پیدا کرد.
در کتابخانه این موزه مجموعه‌ای گسترده از نفیس‌ترین کتاب‌ها و نسخه‌های خطی دوران عثمانیان نگهداری می‌شود.
نمای دور از کاخ توپکاپی

تاریخچه کاخ توپکاپی

نام این کاخ تا قرن هجدهم سرای سدید امیره (به عثمانی : سرای جدید عامره به معنای کاخ جدید امپراتوری) بود. کاخ نام فعلی خود را در زمان سلطنت سلطان محمود اول دریافت کرد یعنی درست زمانی که کاخ ساحلی توپکاپوسو ساهیل ساری در آتش سوزی ویران شد، نام آن به کاخ منتقل شد. در ترکی نام فعلی کاخ، Topkapı، به معنای دروازه توپ است. کاخ توپکاپی همچنین به کاخ طوپقاپو نیز شهرت دارد.
در طول سلطنت 600 ساله امپراتوری عثمانی که با سلطنت سلطان محمد دوم آغاز شد، حدود 30 سلطان، نزدیک به چهار قرن در کاخ توپکاپی حکومت کردند. سلطان محمد دستور ساخت این کاخ را در اواخر دهه 1450، چندین سال پس از فتح قسطنطنیه (استانبول)، پایتخت امپراتوری بیزانس، در سال 1453 صادر کرد.
تاریخچه کاخ توپکاپی
سلطان محمد در سال 1478 در این کاخ اقامت گزید و در حدود سه سال پس از مرگ او، سلاطین متوالی کاخ را مکررا مورد بازسازی و گسترش قرار دادند. نتیجه این اقدامات متوالی معماری منحصربه‌فرد کاخ توپکاپی است که شالوده‌ای از سبک و دکوراسیون معماری اسلامی، عثمانی و اروپایی است. در این کاخ بزرگ بین 1000 تا 4000 نفر از جمله 300 نفر در حرمسرا زندگی می کردند.

معماری کاخ توپکاپی

_

در طرح اولیه ساخت کاخ توپکاپی که در واقع ایده سلطان محمد بود چهار حیاط متوالی با دیوارهای بلند که با دروازه‌ای از هم جدا می‌شدند، وجود داشت.
ساختمان‌های باقی‌مانده از کاخ عموماً ساختمان‌های کم ارتفاع و یک تا دو طبقه هستند که در طول قرن‌ها تغییر عملکرد داده‌اند، در واقع هدف اصلی از ساخت این بناها که عموما در حرامسراها دیده می‌شوند، مشخص نیست.

  • 1
    حیاط اول
صحن اول که گاهی حیاط بیرونی نیز نامیده می شود بزرگترین و تنها حیاط عمومی کاخ است که در زمان امپراتوری عثمانی محل رفت و آمد افراد عادی (به شرط غیر مسلح بودنشان) بود. فضای باز حیاط آن را برای مراسم و راهپیمایی ایده آل کرده است و احتمالاً شلوغ‌ترین میدان کاخ بوده است. در این حیاط آثاری از هنرمندان و صنعتگران دوره عثمانی نظیر نجار، خیاط، خوشنویسان و سایر اصناف هنوز باقی مانده است.
ترکیبی از سبک‌های گوناگون معماری در سرتاسر کاخ توپکاپی در حیاط اول مشهود است. به عنوان مثال، سازه‌ای به نام ایا ایرنه Hagia Eirene وجود دارد که در دوران امپراطوری بیزانس در اصل یک کلیسا بود اما در دوران امپراطوری عثمانی به عنوان اسلحه خانه‌ای برای تعمیر اسلحه‌های خاصی به نام سبحانه cebehâne مورد استفاده قرار می‌گرفت، معماری این بنا که در دوره امپراطوری بیزانس ساخته شده، آجری و به سبک بیزانسی است.
اسلحه خانه سلطنتی کاخ توکاپی
اسلحه خانه سلطنتی در حیاط اول کاخ توپکاپی
کلیسای ایا ایرنه در کاخ توپکاپی
کلیسای ایا ایرنه در حیاط اول کاخ توپکاپی
در همین حیاط، دروازه نمادین سلام یا دروازه میانی، با معماری قرون وسطی طراحی شده است. از جمله ویژگی‌های این دروازه می‌توان به دژهای اروپایی با برج‌های نوک تیز و دیوارهای تاج دار اشاره کرد.
از سوی دیگر، کوشکی کاشی کاری شده که از سبک معماری دوره تیموریان در ایران الهام گرفته، توسط تالار طاق‌داری از سه طرف محصور شده است.
جالب است بدانید کاشی‌های این کوشک از جنس کروم هستند. به نظر می‌رسد در ابتدا کف این حیاط شنی بوده است چرا که در گذشته مسابقات سوارکاری سنتی ترکیه با نام مسابقات جرید در آن برگزار می‌شده است. هم اکنون کف حیاط از سرامیک و موزاییک پوشیده شده است و خبری از شن در کف حیاط نیست.
  • 2
    حیاط دوم
در حیاط دوم کاخ توپکاپی آشپزخانه‌ها و قنادی‌های کاخ وجود داشت در حال حاضر که کاخ به موزه تبدیل شده، در این حیاط ظروف چینی مورد استفاده سلاطین عثمانی و دربار در معرض نمایش بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد. این ظروف چینی ظروف اهدایی از سوی مهمانان چینی و ژاپنی بودند که به کاخ توپکاپی تقدیم شده‌اند.
در حال حاضر محل وزارت خزانه‌داری امپراطوری عثمانی واقع در حیاط دوم، به محلی برای نگهداری و نمایش سلاح سلطنتی تبدیل شده است. اکثر سلاح‌های نظامی نیز همانند سایر اشیاء قیمتی این کاخ، یا به دستور سلطان ساخته شده‌اند یا در بازارها خریداری شدند یا از مقامات خارجی به عنوان هدیه دریافت شده‌اند.
برج عدالت در حیاط دوم کاخ توپکاپی
دروازه سلام در حیاط اول به میدان دیوان که در حیاط دوم قرار گرفته منتهی می‌شود. این حیاط در گذشته مرکز امور اداری امپراطوری عثمانی بوده که تنها کارکنان و افراد رسمی اجازه ورود به آن را داشتند. اعضای آن نیز چندین بار در هفته برای بحث و تبادل نظر در مورد مسائل دولتی وارد این محیط می‌شدند که به آن میدان دیوان نیز می گویند که مرکز اداری کاخ بوده است. فقط بازدیدکنندگان رسمی و اعضای دادگاه می توانستند وارد فضا شوند. اعضای شورا چندین بار در هفته برای بحث در مورد امور دولتی در اتاق گنبدی (که گاهی تالار شورا نامیده می شود) ملاقات می کردند.
وزیر اعظم (نخست وزیر) جلسات دولتی را اداره می‌کرد و سلطان نیز گاهی اوقات از طریق یک پنجره کوچک از اتاق کوچکی که در نزدیکی برج عدالت (بلندترین بنای کاخ)، بود جلسات را می‌شنید و اینگونه به صورت غیر مستقیم روی این جلسات نظارت داشت. اعضای شورا نیز با اینکه نمی‌توانستند سلطان را ببینند، اما از حضور احتمالی او آگاه بودند.
برج عدالت که سبک معماری آن نئوکلاسیک است به کل قصر مشرف بوده و چشم‌اندازی حداکثری از کل قصر را در اختیار سلطان قرار می‌داد و به این ترتیب حضور سلطان نه‌تنها در دربار بلکه در کل کاخ توپکاپی احساس می‌شد.
  • 3
    حیاط سوم
در حیاط سوم نیز دروازه‌ای به نام دروازه سعادت وجود دارد که تنها سلطان، اعضای خانواده‌اش، بازدیدکنندگان و خادمان مورد تأیید می‌توانستند به آن وارد شوند.
بازدیدکنندگان سلطان تنها می‌توانستند تا اتاق مخصوصی پیش بروند و ملزم به رعایت قوانین خاصی بودند برای مثال:
  •  آنها نمی توانستند با سلطان تماس چشمی برقرار کنند.    
  • حق صحبت کردن به طور مستقیما با سلطان را نداشتند.
  • باید سرهای خود را پایین می‌انداختند، نگاه خود را به زمین می‌دوختند و با مترجم سلطان صحبت می‌کردند.
دروازه سعادت در حیاط سوم کاخ توپکاپی
  • 4
    حیاط چهارم
حیاط سوم تا حیاط چهارم امتداد دارد که عمدتاً از باغ‌های پلکانی و آلاچیق‌ها تشکیل شده است. محوطه حیاط چهارم بسیار سرسبز بوده و عمارت بغداد و عمارت ایروان در آن قرار دارند. یکی از مشخص‌ترین بناهای حیاط چهارم، آلاچیقی از جنس طلا و برنز است که در صورتی که ماه رمضان با فصول گرم سال مصادف می‌شد برای صرف افطار سلاطین مورد استفاده قرار می‌گرفت. بسیاری از سلاطین عثمانی به گل و باغبانی علاقه داشتند به طوری‌که باغ‌های حیاط چهارم همیشه پر از گل‌های لاله بوده است.
حیاط چهارم کاخ توپکاپی

حرمسرای کاخ توپکاپی

_
حرمسرای کاخ توپکاپی محل زندگی همسران و فرزندان سلاطین بود که با توجه به بازسازی‌های متعدد در دورهای متفاوت زمانی، معماری آن شالوده‌ای از سبک‌های متفاوت معماری عثمانی است.
در آن زمان برای ورود به حرمسرا می‌بایست از حیاطی سنگفرش شده که با نام دروازه سلطنتی شهرت دارد عبور کرد. در طول مسیر خواجه‌های سیاه پوستی وجود داشتند که پیش از رسیدن به سن بلوغ اخته می‌شدند. در حیاط حرمسرا نیز محلی برای زندگی خواجه‌گان سلطنتی، اتاق خزانه‌داری و مدرسه فرزندان سلاطین قرار داشت.
حرمسرای کاخ توپکاپی_3
حرمسرای کاخ توپکاپی_1
حرمسرای کاخ توپکاپی_2

سوالات متداول درباره کاخ توپکاپی

_
چرا مقر حکمرانی سلاطین عثمانی از کاخ توپکای به کاخ دولما باغچه تغییر پیدا کرد؟

پس از قرن هفدهم میلادی، توپکاپی به تدریج اهمیت خود را نزد سلاطین عثمانی از دست داد. سلاطین آن دوره ترجیح می‌دادند زمان بیشتری را در قصرهای جدید خود در کنار تنگه بسفر بگذرانند . در سال 1856 سلطان عبدالمجید اول تصمیم گرفت دربار را به کاخ تازه ساخته دولما باغچه منتقل کند. با این وجود خزانه‌داری امپراطوری، کتابخانه و ضرابخانه در کاخ توپکاپی باقی ماندند و به کاخ دولما باغچه منتقل نشدند.

آیا امکان بازدید از تمامی قسمت‌های کاخ توپکاپی وجود دارد؟

هر چند که مجموعه کاخ دارای صدها اتاق است، اما از سال 2020 تنها مهم‌ترین قسمت‌های کاخ از جمله حرم‌سرای امپراتوری عثمانی و خزانه hazine که الماس قاشق‌ساز و خنجر توپکاپی در آن به نمایش گذاشته شده‌اند، برای عموم قابل بازدید هستند.

هزینه ورودی به کاخ توپکاپی چقدر است؟
هزینه ورودی کاخ توپکاپی برای هر نفر 200 لیر ترکیه است اگر قصد بازدید از حرمسرا را نیز داشته باشید به ازای هر نفر 100 لیر ترکیه به مبلغ ورودی شما اضافه خواهد شد. ورود به کاخ برای کودکان زیر 12 سال و ورود به حرم برای افراد زیر 6 سال رایگان است.
بهترین موقع سال برای بازدید از کاخ توپکاپی چه زمانی است؟
در تعطیلات آخر هفته و به طور کلی در فصول پرگردشگر یا High Season، در جلوی درب ورود کاخ صف‌های طولانی با میانگین زمان انتظار 40 دقیقه در انتظار بازدیدکنندگان خواهد بود اما در روزهای کاری و اواسط هفته و حتی در فصول Low Season یا کم گردشگر که تعداد توریست‌ها کمتر است قاعدتا مدت زمان کمتری را در صف انتظار خواهید بود.
بازدید کلی از کاخ توپکاپی چقدر زمان می‌بَرد؟

به طور میانگین برای بازدید کلی از کاخ توپکاپی لازم است بین یک ساعت و نیم تا دو ساعت وقت بگذارید.

در چه روزها و چه ساعاتی می‌توانیم از کاخ توپکاپی بازدید کنیم؟
کاخ توپکاپی همه روزه از ساعت 9:00 تا 16:45 پذیرای گردشگران و بازدیدکنندگان است. در طول فصل زمستان (30 اکتبر تا 15 آوریل) موزه از ساعت 09:00 تا 16:00 باز است در حالی که در طول فصل تابستان (15 آوریل تا 30 اکتبر) از ساعت 09:00 تا 18:00 پذیرای بازدیدکنندگان خواهد بود.

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    تماس با ما: 02188537383