مسجد عتیق شیراز، قدیمی‌ترین مسجد شیراز
وصف اگر خواهم بگویم من ز شهری بهترین
گویم از شیراز شهرم از همه زیباترین
شهره با شعر و شراب و بلبل و گل هست چون
برترین، رنگین‌ترین، عاشق‌ترین، خوشبوترین
💠💠💠
بیایید تا با شاعر شعر بالا هم‌دل شویم و با هم سفری داشته باشیم به زیباترین، رنگین‌ترین و عاشق‌ترین شهر ایران یعنی شیراز. شیرازی که نه تنها آوزاه‌اش سرتاسر ایران پیچیده بلکه در تمامی شهر دنیا، شهره خاص و عام شده است.
با باغ‌های منحصر به فردش، با مساجد روح نوازش، با تخت جمشیدش که عظمت ایران را در دوران هخامنشیان نشان میدهد و با دیگر جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی و طبیعیش و با سوغات متنوع و گوناگونش، دلبری میکند هم در ذهن کسانی که آن را دیده‌اند و هم کسانی که آن را هنوز از نزدیک لمس نکرده‌اند.
شیراز را باید یکی از شهرهای مذهبی ایران نیز خطاب قرار دهیم چرا که مساجد قدیمی و بسیار مهمی چه از لحاظ تاریخی و چه از لحاظ معماری در این شهر وجود دارند.
مسجد جامع عتیق شیراز یکی از آن مساجد است که تاریخچه آن برمیگردد به سال 281 ه.ق و در دوران صفاریان که البته در چندین نوبت مورد …
اگر دلتان میخواهد که بیشتر درباره مسجد عتیق شیراز بدانید با یگانه گشت و ادامه این مطلب همراه ما باشید.
نمای صحن مسجد عتیق شیراز
تاریخچه‌ای مختصر از مسجد عتیق شیراز
بیایید تا شما را با تاریخچه و دیرینه این مسجد منحصر به فرد آشنا کنیم؛
ابتدا با عمرولیث شروع میکنیم …
همه چیز با مرگ یعقوب لیث صفاری بنیانگذار سلسله صفاریان آغاز شد. یعقوب لیث در سال 265 ه.ق چشم از جهان فروبست و برادرش عمرولیث صفاری حکومت را به دست گرفت. وی فتوحات بسیاری داشت تا سال 276.
سال 276 لشکرکشی کرد به سمت فارس و میخواست فارس را نیز تحت سلطنت خود بگیرد، در آن زمان فارس تحت سلطه معتمد عباسی یکی از خلفای دودمان عباسی بود. عمرولیث با سپاه وی که قشون الموفق بالله نام داشت وارد جنگ شد و به پیروزی رسید و با 4000 اسیر جنگی وارد شیراز شد.
عمرولیث شیراز را بسیار دوست میداشت و کارهای بسیاری در این شهر انجام داد و قطعا مهمترین اثری که از خود برجای گذاشت، ساخت مسجد عتیق شیراز بود که داستانش را برایتان تعریف خواهیم کرد.
عمرولیث در سال 287 برای اینکه قلمرو خود را گسترش دهد عاظم ماوراءالنهر شد تا آنجا را نیز بتواند زیر سلطه خود بگیرد. در آن زمان فرمانروای ماوراءالنهر اسماعیل سامانی بود که شاه قدرتمندی بود و قصد جنگ با وی را نداشت اما عمرو اصرار به جنگ داشت که متاسفانه از پسش بر نیامد و در سمرقند دستگیر شد.
اینجا بود که دیگر سلطنت وی به پایان آمده بود و کاری نمیتوانست برای خود بکند. عمرولیث تا پایان عمرش در زندان اسماعیل سامانی به سر برد و سرانجام دو سال بعد از اسارتش یعنی سال 289 ه.ق از دنیا رفت.
همانطور که در بالا ذکر کردیم، عمرولیث شیراز را فتح کرد و به شکرانه این پیروزی خواست مسجدی را در شیراز بنا کند و همینطور هم شد و عملیات ساخت مسجد عتیق شیراز به سال 281 به پایان رسید و عمرولیث از خود اثری ماندگار به جای گذاشت.
روایت جالبی از ساخت این مسجد نقل شده است که به آن میپردازیم:
میگویند برای ساخت مسجد، دستور داد تا چوبهای استوار و همواری را از سروستان جمع‌آوری کنند، ( همانطور که از نامش پیداست، این شهر پر بوده از درختان سرو). سربازان وی به باغی در سروستان راهی شدند که پیرزنی صاحب و مالک آن باغ بود. نام وی عتقه یا عقیقه بود.
به وی گفتند ما درختان تو را باید قطع کنیم و برای ساخت مسجد باید از آن استفاده کنیم، پیرزن قبول کرد و گفت درختان را قطع کنید و با خود ببرید تا بعد درباره هزینه آن صحبت کنیم.
عتقه تا دید چوبهایی که او به سربازان داده در ساخت مسجد به کار گرفته شده است، از گرفتن مبلغ چوبها ممانعت کرد و آن را قبول نکرد. عمرولیث از این موضوع بسیار عصبانی شد و او را به دربار فراخواند و موضوع را از وی جویا شد.
عتقه: چرا پادشاه این مسجد را ساخته است؟
عمرولیث: برای رضای خدا
عتقه: من هم چنین قصدی دارم
عمرولیث از این موضوع ابراز خرسندی و وی را ستایش کرد.
مسجد عتیق شیراز در تاریخ 15 دی ماه 1310 با شماره 72 در لیست آثار ملی قرار گرفت.
تاریخچه تعمیرات مسجد عتیق شیراز
در ادوار مختلف و به سبب وقوع زلزله‌هایی که در شهر شیراز رخ میداد، مسجد عتیق دچار خرابی‌هایی شده بود. اما هم برخی از حکام شیراز و هم در برهه‌ای از زمان مردم شهر شیراز کمک کردند تا بتوانند عمارتی در خور مسجد درست کنند و شروع به مرمت و بازسازی کردند.
تعمیراتی که در مسجد رخ داده است به شرح زیر است:
دوران اتابکان :
زمان سلطان ابرهیم میرزا ابن شاهرخ گورکانی، این بنا مورد بازسازی قرار گرفت و حتی بناهای الحاقی دیگری به مسجد که عبارت بودند از مدرسه، دارالسیاده، رباط و آب انبار اضافه شدند.
دوران صفویه:
در این دوران و در زمان پادشاه‌های سلسله صفویه مرمت‌هایی در این مسجد صورت گرفت که کتیبه‌های موجود در مسجد این موضوع را ثابت میکنند.
در زمان شاه طهماسب صفوی، مسجد مورد مرمت قرار گرفته که این موضوع در کتیبه وردی تالار شبستان جنوبی دیده میشود.
در زمان شاه عباس کبیر نیز تعمیرات زیادی در مسجد عتیق شیراز انجام شده که توسط شخصی به نام امام قلیخان که والی فارس بوده صورت گرفته. این موضوع را کتیبه‌های متعددی که در مسجد وجود دارند نشان میدهند. تعمیرات زمان شاه عباس از سال 1026 ه.ق شروع و تا سال 1031 ه.ق ادامه داشته است.
در زمان شاه سلیمان صفوی نیز مرمت‌هایی در این مسجد صورت گرفت که در آن زمان والی فارس شخصی بود به نام امام وردی بیگ خلف بیگی که مسئول بازسازی مسجد عتیق شد.
دوران زندیه:
همانطور که میدانید، کریمخان زند شیراز را پایتخت خود کرد و بناهای بسیاری را نیز در این شهر احداث کرد. او زمانی که وارد شهر شد تصمیم گرفت برخی از اماکن را نیز مورد مرمت و بازسازی قرار دهد که یکی از این اماکن نیز مسجد جمعه یا همان مسجد عتیق شیراز بود.
اما در آن زمان دید که هزینه مرمت این مسجد بیشتر از ساخت یک مسجد دیگر است بنابراین از مرمت و بازسازی مسجد شیراز صرف نظر کرده و به ساخت مسجد وکیل شیراز پرداخت و متاسفانه مسجد عتیق همان ویرانه‌ای که بود باقی ماند.
دوران قاجار:
در زمان قاجار نیز کسی دلش به حال این مسجدی که زمانی بزرگانی در آن مشغول به تدریس و سخنرانی بودند نمیسوخت و همانطور به صورت خرابه باقی ماند.
حتی اینطور در شهر شایعه شده بود که هر کسی اقدام به تعمیر و مرمت این مسجد کند از دنیا می‌رود و به همین دلیل کسی جرات نداشت که به این مهم بپردازد
مسجد به محلی برای جمع نخاله‌ها و زباله‌ها تبدیل شده بود.
دوران معاصر:
در سال 1315 و با تاسیس اداره باستان شناسی فارس، خواستند تعمیراتی را در مسجد انجام دهند اما دیدند که متاسفانه قابل تعیمر نیست و تنها توانستند عمارت خدایخانه را حفظ کرده و دور آن دیواری بکشند.
متاسفانه مسجد در شرایط خوبی نبود و روز به روز وضع ویرانیاش بدتر و بدتر میشد. اما در سال 1318 یکی از روحانیون شیراز به نام شیخ یوسف حدائق، دست بکار شد و خواست مسجد را از این حال خارج کند و شروع کرد به جمع‌آوری مبالغی که بتوانند با آن مسجد را احیا کنند. او تا سال 1320 توانست 1000 ریال جمع کند.
شیخ حدائق، آیت الله دستغیب را به امامت این مسجد برگزید و خوشبختانه اینجا نقطه شروع احیا مسجد شد. مردم تا دیدند مسجد دوباره دارد آن حال و هوای قدیم خود را پیدا میکند، آستین‌ها را بالا زدند و به جمع‌آوری زباله و نخاله‌های داخل مسجد پرداختند.
تعمیر مسجد عتیق شیراز آغاز شد و مردم از همه محله‌های شیراز به کمک دیگر همشهریان خود رفتند حتی زنان نیز در این راه کمک کرده و زینت آلات خود را میفروختند تا بتوان از آن مبلغ نیز برای تعمیر مسجد استفاده کنند.
میلیون‌ها ریال جمع شد و توانست مسجد را احیا کند و حتی یکی از قسمت‌های مسجد که در جنوب غربی وجود داشت پر از نخاله و زباله بود و مخروبه شده بود که تصمیم گرفتند شبستان بزرگی را جای آن بسازند و همینطور هم شد و شبستان ساخته شد.
اداره باستان شناسی نیز تعمیرات خدایخانه را به عهده گرفت و به خوبی از پس آن برآمد.
وجه تسمیه مسجد عتیق شیراز
چرا این مسجد را عتیق صدا میزنند؟ چند مورد در روایات و کتب تاریخی بیان شده است که برای شما بازگو میکنیم.
- میخواستند مسجد عتیق را با مسجد نو شیراز اشتباه نکنند ( که البته این موضوع کمی درست نیست چرا که مسجد نو بعد از مسجد عتیق ساخته شده است)
- در صحن مسجد عتیق، عمارتی وجود دارد که به خدای خانه معروف است که البته دار المصحف یا بیت المصحف نیز آن را صدا میزنند. در قدیم مردم به این عمارت بیت العتیق میگفتند. (این موضوع هم میتواند درست نباشد چرا که این عمارت حدود 500 سال بعد به مسجد اضافه شده است)
- همانطور که در بالا اشاره اسم زنی که چوبهای سرو را به عمرولیث اعطا کرد عتقه یا عقیقه بود.
- و مورد آخر اینکه این مسجد قدیمی‌ترین مسجد شیراز است و میتواند به همین دلیل قدیمی بودن نامش عتیق شده باشد، یعنی شیئی گرانبها و نایاب.
مورد 3 و 4 میتواند به نام فعلی مسجد دلیل نزدیک‌تری باشد.
مسجد عتیق شیراز و سیاحان قدیم
درباره مسجد عتیق حرفهای بسیاری زده شده است، اما قعطا حرفهایی که جهانگردان قدیم درباره این مکان گفته‌اند شنیدنی است و صد البته به واقعیت و اصل بنا نزدیک‌تر.
بیائید با هم چند مورد از آنها را بخوانیم:
- 1ابن بطوطه ، جهانگرد مراکشی که در سال 748 ه.ق به شیراز سفر کرده است:
… و مسجد بزرگ شهر موسوم به جامع عتیق که هم از لحاظ وسعت بزرگترین مسجد شهر است و هم از لحاظ بنا بهترین مسجد شهر. صحن آن با مرمر سنگفرش شده و فصول گرم سال شبها آنرا میشونید.
هر شب بزرگان مسجد در آن جمع شده و نماز مغرب و عشا را به جای می‌آورند. در شمال آن دری است به نام درب حسن که به بازار میوه فروش‌ها باز میشود. این بازار یکی از زیباترین بازارهاست و من آن را از بازار باب البرید دمشق نیز زیباتر میدانم.
کسانی وارد مسجد می‌شدند که صدای بسیار زیبایی در خواندن قرآن داشتند…
- 1ژان شاردن، سیاح معروف فرانسوی که در سال 1085 ه.ق به شیراز سفر کرده است:
… مسجد جمعه یا جامع که بزرگترین مسجد شهر به شمار می‌رود، بزرگترین مسجد قاره آسیا هم می‌باشد که از لحاظ بزرگی دو برابر مسجد جامع اصفهان می‌باشد و حتی مجلل‌تر از آن.
قسمتی از آن از سنگهای بزرگ ساخته شده و قسمتی دیگر از سنگهای مرمر. حیاط آن که شکل مربع مستطیل دارد و از 8 حوض تشکیل شده است (البته امروزه فقط 3 حوض آن باقی مانده است)
بین این حوض‌ها یک محراب قرار دارد که سازه آن نیز مربع می‌باشد و دارای دربی آهنی. در آن محراب یک جلد قرآن قرار دارد که به خط امام موسی ( منظور امام موسی کاظم می‌باشد) می‌باشد به اضافه اسلحه‌هایی که مورد استفاده این امام در زمان جنگ بوده است …
- 1مادام دیولافوا، سیاح معروف فرانسوی که در سال 1298 ه.ق به ایران سفر کرده است:
… مهمترین مسجد قدیمی شیراز مسجدی است که در دوران اقتدار عمرولیث صفاری ساخته شده است. باری این مسجد با وجود خرابی طاقها و شکست دیوارها که بواسطه زلزله در آن راه یافته هنوز هم منظره باشکوه خود را حفظ کرده.
در وسط حیاط آن بجای حوض معمولی، بنای مربعی وجود دارد که راهنمایان آن را نسخه دوم خانه کعبه معرفی میکنند که به خدایخانه معروف است. بام آن خراب شده و منظره ناراحت کننده ای دارد.
به عقیده من مسجد جامع شیراز یکی از ابنیه جالب توجه ایران است و چنین به نظر میرسد که تمام مساجد شیراز از روی نقشه مسجد جمعه ساخته شده باشند…
معماری مسجد عتیق شیراز
مسجد عتیق یکی از جاذبه‌های شیراز می‌باشد که سالانه بازدید‌کنندگان زیادی از آن بازدید کرده و درباره آن حرف میزنند. در این قسمت میخواهیم شما را با قسمت‌های مختلف معماری آن آشنا کنیم، پس با ما همراه باشید.
- 1خدایخانه
در وسط حیاط مسجد، عمارتی مکعب شکل قرار دارد که قدمت آن به سال 752 ه.ق و دوران آل‌اینجو برمیگردد. این عمارت را خدایخانه، دارالمصحف و یا بیت المصحف میخوانند. در سالیان متمادی دچار خرابی‌های شده بود که خوشبختانه با همت اداره باستانی‌شناسی شیراز دوباره احیا شد.
در چهار گوشه این عمارت، چهار ستون سنگی مدور وجود دارد که در قسمت‌های شرقی و غربی آن 4 ستون و قسمت‌های شمالی و جنوبی آن 6 ستون، سازه را محکم نگاه میدارند.
ابعاد خدایخانه مسجد عتیق شیراز، 10 در 12 متر و ابعاد بنای داخلی خدایخانه 6 در 8 متر می‌باشد.
میگویند که در بنای داخلی این عمارت، قرآن‌ها و کتب نفیسی نگهداری می‌شده که متاسفانه امروزه اثری از آنها نیست. به عنوان مثال میگویند در این بنا قرآنی وجود داشته که به خط عثمان خلیفه سوم بوده که حتی روی آن نیز کمی از خون وی بوده، اما متاسفانه امروز دیگر اثری از آن نیست.
برخی میگویند در موزه لنینگراد است و برخی دیگر میگویند در موزه بخارا …
این عمارتی که امروزه وجود دارد دوباره ساخته شده است چرا که در اثر زلزله‌هایی که در شیراز اتفاق افتاده است، عمارت تخریب شده بود. اما در سال 1315 و با همت اداره باستان‌شناسی شیراز و آقا محمد جعفر واحد که از شعرای به نام شیراز بود و همینطور آقای سید آقا بزرگ نسابه، خطاط شیرازی دوباره احیا شد.
- 2ورودی شمالی (درب دوازده امام)
در ورودی شمالی مسجد، دربی قرار دارد که به درب دوازده امام معروف است چرا که اسامی 12 امام شیعیان روی آن نقش بسته است.
این ورودی سردرب بسیار زیبایی دارد که مقرنس کاری شده و معماری ناب ایران را به رخ دیگران میکشد. مقرنسهایی که بسیار با ظرافت و خلاقیت استاد معمار انجام شده.
در اطراف این طاق کاشی‌کاری‌های منحصر به فردی را مشاهده میکنید که با زیبایی خاصی کنار هم قرار گرفتند. دو عدد از این کتیبه‌های کاشی‌کاری شده درخت زندگی را به معرض نمایش گذاشته‌اند.
- 3طاق مروارید
بعد از اینکه از درب دوازده امام وارد صحن مسجد عتیق شیراز شدید، سمت چپ خود ایوانی را مشاهده میکنید که از بقیه ایوان‌ها بزرگتر می‌باشد و سقف آن مزین به هنر دستان اساتید معماری ایرانی و هنر حیرت‌انگیز مقرنس می‌باشد.
البته برای این ایوان نام دیگری در نظر گرفتند که به آن طاق مروارید میگویند چرا که مقرنس‌کاری‌هایی که در سقف مسجد انجام گرفته همانند مرواریدی در چشمان شما میدرخشد و زیبایی آن شما را محصور خود میکند.
در حاشیه ایوان، کتیبه‌ای را مشاهده میکنید که دور تا دور ایوان را گرفته است که سوره هل‌اتی روی آن نقش بسته است.
از این ایوان راه به پشت بام وجود دارد جایی که در بالای ایوان میتوانید دو گلدسته کوتاه ولی بسیار زیبای مسجد را مشاهده کنید.
- 4ضلع شرقی
در ضلع شرقی، شما با طاق و ایوان بزرگی روبرو می‌شوید که داخل آن سه طاق نمای کوچک دیگر وجود دارد و سردر آن با کاشی‌های زیبایی تزئین شده است.
سمت راست ایوان شما را به کوچه بین الحرمین شیراز می‌رساند. در این قسمت شبستانی مخروبه نیز نمایان است که البته در گذشته محل اقامه نماز بوده یعنی بین سالهای 1358 تا 1361، اما امرزوه متروکه باقی مانده و استفاده خاصی از آن نمیشود.
- 5ضلع غربی
این ضلع اما ویژگی دیگری دارد و آن هم دربی است که به شاهچراغ ارتباط داشته و میتوانید از این درب نیز به شاهچراغ بروید. در ورودی شبستان ضلع جنوبی نیز در این قسمت قرار دارد که سردر آن با یزدی‌بندی و مقرنس و کاشی‌کاری تزئین شده است.
این درب را باید یکی از درب‌های اصلی به شمار بیاوریم چرا که کتیبه‌ای کاشی کاری در آن به چشم میخورد که مزین به آیات قرآن بوده و قدمتی دیرینه نیز دارد. این کتیبه یکی از قدیمی‌ترین کتیبه‌هایی است که در مسجد باقی مانده و قدمت آن به سال 1027 ه.ق بازمیگردد.
- 6ضلع جنوبی
در ضلع جنوبی مسجد عتیق شیراز طاق نمای بلندی وجود دارد که البته بر اثر زلزله‌هایی که در شهر شیراز آمده از بین رفته بود و دوباره در سال 1348 عملیات ساخت آن را از نو آغاز کردند، البته کتیبه‌ای به خط ثلث نیز در این طاق وجود داشته که امروزه اثری از آن نیست.
ایوان فاصله بسیار نزدیکی با خدایخانه دارد.
شبستان قدیمی در پشت این ایوان وجود دارد که دارای سقفی آجری است و بر فراز ورودی آن کتیبه‌ای به خط ثلث وجود دارد که زمان آن به دوران شاه طهماسب صفوی برمیگردد.
در این شبستان محرابی نیز وجود دارد که به زیبایی با کاشی‌کاری‌های منحصر به فرد تزئین شده و یک منبر چوبی 14 پله نیز در کنار خود دارد. 14 پله آن به مبنای تعداد معصومین است که 14 نفر بوده.
وندالیسم
یکی از مواردی که حتما لازم دانستیم تا با شما در میان بگذاریم، از بین بردن وندالیسم در آثار تاریخی است.
اگر با این واژه آشنایی ندارید بیایید تا کمی برایتان توضیح دهیم.
وندالیسم در لغت به معنای تخریب گرایی و یا خرابکاری است و در گردشگری به آن موضوع اشاره میکند که برخی افراد موجبات خرابی آثار تاریخی را فراهم میکنند.
متاسفانه در ایران و در اکثر جاذبه های تاریخی میتوانید با این موضوع مواجه شوید، یعنی افرادی خواسته یا ناخواسته موجب خرابی بخشی از جاذبه های تاریخی می شوند.
حالا یا با نقاشی کشیدن یا ثبت تاریخ تولد، یا با روشن کردن ذغال و .. بسیاری دیگر از مواردی که آسیب به جاذبه میزند.
پس بیایید از این به بعد کمی برای خود و تاریخ کشورمان ارزش قائل بوده و اگر کسی را مشاهده میکنیم که باعث ایجاد خرابی هایی در آثار تاریخی میشود، تذکر داده و جلوی او را بگیریم.
این جاذبه های تاریخی، از اهمیت بالایی برخوردار هستند پس باید در حفظ آنها کوشا باشیم.
بهترین زمان بازدید از مسجد عتیق شیراز
بالاخره زمان سفر فرا میرسد و به دنبال این هستید که چه زمانی را برای سفر به شیراز و بازدید از جاذبه‌هایش انتخاب کنید.
ایام تعطیلات ابتدای سال و نوروز یکی از پرترافیک‌ترین و شلوغ‌ترین زمان‌هایی است که مردم ایران میتوانند به اقصی نقاط کشورشان سفر کنند، اینکه این تایم از سال مزایایی دارد به کنار اما یک عیب نیز دارد و آن هم شلوغی بی‌اندازه شهرهای ایران مخصوصا شهر تاریخی شیراز می‌باشد.
در این زمان است که اکثر جاذبه‌های شیراز مملو از جمعیت بوده و شما نمیتوانید آن طور که دلتان میخواهد از جاذبه‌ها بازدید داشته و اطلاعاتی درباره آن بیاموزید.
اما ما به شما پیشنهاد دیگری داریم و آن هم در تمام طول سال است حال آنکه قطعا بهترین زمان نیز وجود دارد و آن هم بعد از ایام تعطیلات و تا پایان تیر ماه می‌باشد. چون هم هوا بسیار متعادل و دلچسب است هم از تراکم جمعیت کاسته شده.
البته اگر خوش شانس باشید و زمانی را برای سفر به شیراز و بازدید از مسجد جامع عتیق انتخاب کرده باشید که هوا بارانی باشد، مطمئن باشید که سفر شما به شیراز به یکی از بهترین سفرهای شما تبدیل خواهد شد.
دانستنی‌هایی درباره مسجد عتیق شیراز
در مورد این مسجد حقایق جالبی وجود دارد که در زیر به چند مورد از آنها اشاره میکنیم:
- این مسجد محل برگزاری نماز جمعه، قرائت خطبه، فرامین رسمی حکام و تدریس علما و فقها بوده است.
- این مسجد از معماری ساسانی بهره برده است و برخی میگویند مساجدی در دنیا هستند که از معماری ساسانی بهره برده است مانند مسجد کوفه و مسجد بصره.
- مسجد عتیق شیراز نامهای دیگری نیز دارد که عبارتند از: مسجد جمعه، مسجد جامع و مسجد آدینه
- در گذشته قسمتی در مسجد وجود داشته که مردم آن را سنگاب خطاب میکردند، این قسمت برای این بوده که مردم قبل از ورود به مسجد دست و پای خود را شسته و بعد وارد فضای مسجد شوند.
- در تاریخ آمده که حافظ شیرازی نیز در این مسجد رفت و آمد داشته و شبها دور خدایخانه طواف میکرده و قرآن تلاوت میکرده.
- این مسجد زیر نظر میراث فرهنگی شیراز نمی‌باشد و زیر نظر اوقاف شیراز اداره میشود.
- از قدیم بین مردم شیراز معروف است که اگر در میان محراب و منبر 14 پله دعا کنید، دعای شما اجابت میشود.
راستی این مطلبو نباید از دست بدی: بازار وکیل شیراز
آدرس و ساعات بازدید و قیمت ورودی مسجد عتیق شیراز
آدرس و ساعات بازدید : برای بازدید از مسجد عتیق از دو طریق میتوانید خود را به این مکان مقدس و تاریخی برسانید، هم از خیابان لطفعلی خان زند و هم از خیابان حضرتی. ساعات بازدید از مسجد عتیق در شیراز، تا پایان نماز مغرب و و عشا می‌باشد.
هزینه ورودی : هزینه ورود به مسجد عتیق برای همه گردشگران رایگان می‌باشد
مدت زمان مورد نیاز برای بازدید : برای بازدید از مسجد عتیق شیراز، زمان مورد نیازی که توصیه شده است بین 1 تا 2 ساعت می‌باشد.
نمایی از صحن مسجد عتیق شیراز
به نظرم سایت شما بسیار کامل بهش پرداخته که متاسفانه سایت های دیگه اینطوری نیستن
ممنونم از اینکه به جاذبه های ایران انقدر اهمیت میدین